Ο Έρωτας και ο Θάνατος

Όλοι μας λίγο πολύ έχουμε αναρωτηθεί τι είναι ο Έρωτας, δίχως να μπορούμε να δώσουμε πειστική απάντηση. Για μένα ο πιο επιτυχής ορισμός είναι αυτός του Καζαντζάκη “Αγαπώ θα πει χάνομαι.” Ο Ηράκλειτος είπε: Έρωτας δεν είναι”αυτό ή εκείνο”.Είναι αυτό εκείνου και εκείνο αυτού, ο πόλεμος και η ειρήνη, το οιωνεί άφατον, η άγρια ηρεμία, η ήρεμη αγριότητα. Ο Σταντάλ τον βιώνει ως “ένα εξαίσιο λουλούδι, που όμως πρέπει να έχεις το θάρρος να πας να το κόψεις στην άκρη ενός φοβερού γκρεμού”.

Όπως και να 'χει επικίνδυνος ο Έρωτας, όσο και γλυκός και αναγκαίος για τη ζωή μας. Ερωτευόμαστε αυτό που δεν είμαστε. Αυτό που θα θέλαμε να γίνουμε. Τον τολμηρό οι δειλοί, τον ντροπαλό οι θαρραλέοι , τον άπιστο οι πιστοί κι αντίστροφα. Πόσο καταλυτικά όμορφα το είχε πει ο Έρνεστ Χεμινγουέι: Σ' αγαπώ τόσο πολύ που θα 'θελα να 'μουν ο εαυτός σου.

Οι άντρες έλκονται πρωταρχικά από την εξωτερική εμφάνιση, οι γυναίκες από τους τρόπους, την συμπεριφορά και κυρίως την αίσθηση της μοναδικότητας που το αρσενικό θα προσφέρει. Κάνε μια γυναίκα να νιώσει πως έχει την αμέριστη προσοχή σου και την έχεις κερδίσει. Αφοσίωση κυρίως ψάχνει η γυναίκα ανασφαλής μέσα στο κυνήγι των προτύπων και των στερεοτύπων αιώνων. Η ομορφιά, η τρυφερότητα, η γλυκήτητα, η ευαισθησία είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που της έχουν “απονεμηθεί” και που καμία επαγγελματική επιτυχία ή φυλετική χειραφέτηση δεν τα έχει καταρρίψει. Ο άντρας πάλι οφείλει να είναι ο δυνατός, ο στιβαρός, ο επαγγελματικά επιτυχημένος και ο “λίγο αλήτης” που ενώ “ξενοκοιτάει” εν τέλει μόνο εμάς θέλει, μόνο εμάς αγαπά. Οποία ουτοπία...

Εν τέλει μέσα από αυτόν τον πόλεμο του Έρωτα γεννιούνται ή μεγάλες αγάπες ή μεγάλες απογοητεύσεις. Θάνατοι λόγω έρωτα δεν είναι σπάνιοι. Ανθρωποθυσίες στο βωμό της απώλειας, δολοφονίες λόγω πάθους, αυτοκτονίες μιας και η ζωή δεν έχει αξία χωρίς το έταιρον ήμιση. “Ο Έρωτας και ο Θάνατος” γράφει ο καθηγητής Δημήτρης Λιαντίνης στο βιβλίο του Γκέμμα, “είναι δυο στιγμές απόλυτα μοναδικές για τον καθένα μας. Ποτέ δε γίνεται να ζήσουν δύο άνθρωποι την ερωτική τους βίωση με όμοιο τρόπο. Αλλά με όμοιο τρόπο ποτέ δε γίνεται να ζήσουν και τη βίωση του θανάτου. Κάθε φορά που ερωτεύονται δυο άνθρωποι γεννιέται το σύμπαν...Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος, πεθαίνει το σύμπαν... Γι' αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δυο όψεις του ίδιου προσώπου.

Και ο Γιάννης Ρίτσος στη Σονάτα του Σεληνόφωτος – ένα αριστούργημα που έχω διδάξει και λατρεύω – γράφει:

Το ξέρω πως καθένας μονάχος πορεύεται στον έρωτα,

μονάχος στη δόξα και στο θάνατο.

Ο Έρωτας είναι η προσπάθεια των ανθρώπων να υπερβούν τον χρόνο, τη φθορά, τον θάνατο. Ο Έρωτας κινητοποιεί τη διάθεση για ζωή, ενεργοποιεί δυνάμεις που παραμένουν κρυμμένες, ανανεώνει τους ανθρώπους και αποτελεί διέξοδο από τη μίζερη καθημερινότητα. Τότε είναι κανείς ερωτευμένος , όταν δυο πράγματα τον συντρίβουν : η παρουσία και η απουσία. Γι' αυτό και στον έρωτα ο άνθρωπος πρέπει να δίνεται με όλο του το είναι. Είναι πράξη επαναστατική. Είναι πράξη απελευθερωτική και υποδούλωσης μαζί. Είναι πράξη Σταύρωσης κι Ανάστασης.

Ο Έρωτας είναι και η αιτία της λατρείας μου για την Ποίηση. Αυτή κι αν είναι μια πράξη κατεξοχήν ερωτική. Λέξη δε βγαίνει στο χαρτί χωρίς έρωτα για τον άνθρωπο, για τη ζωή, για τον έρωτα τον ίδιο. Μιλώ γιατί υπάρχει ο έρωτας που με ακούει, μιλώ γιατί μιλούν τα μάτια του μέσα μου. Μιλώ γιατί μια θάλασσα με φώλιασε μόλις με άγγιξε. Μιλώ για σένα...

Ερωτεύτηκα, πέθανα, αναστήθηκα, για να ερωτευθώ ξανά. Ο Έρωτας κι ο Θάνατος. Η Σταύρωση και η Ανάσταση. “Εγώ” κι “Εσύ”. Η Ζωή....

Ιωάννα Σαμαρά

- mips -